კორპორატიული ქალაქები, სადაც ერთი საწარმო მუშაობს, ინდუსტრიული რევოლუციის დროს წარმოიშვა. დროთა განმავლობაში ქალაქებმა მნიშვნელობა, ფორმა და ზომები შეიცვალეს.
ასე გაჩნდნენ ახალი ქალაქები, რომლებშიც მხოლოდ ერთი დიდი ფირმა დომინირებს. ქალაქის მცხოვრებლები კი ძირითადად კომპანიაში დასაქმებულები არიან.
აინდჰოვენი, ნიდერლანდები: Philips
საერთაშორისო ელექტრონულმა კომპანიამ Philips-მა, როგორც მსუბუქი ნათურების მწარმოებელმა კომპანიამ აინდჰოვენში მუშაობა 1891 წელს დაიწყო. მას შემდეგ, ეს პიონერი კონგლომერატი ჰოლანდიური ქალაქის ფენომენალური ზრდის მამოძრავებელი ძალაა.
მიუხედავად იმისა, რომ Philips– ის სათაო ოფისი ამსტერდამში მდებარეობს, კომპანიის სამეცნიერო კამპუსმა ბინა აინდჰოვენში დაიდო, სადაც სამომავლო ტექნოლოგიების შემუშავებაზე 8000 – ზე მეტი მკვლევარი და დეველოპერი მუშაობს. ეინდჰოვენის მხარეში Philips დომინანტ ეკონომიკურ ძალად კვლავ რჩება.
ევერეტი, აშშ: Boeing
ვაშინგტონი, სიეტლის მახლობლად მდებარე ყოფილი სატყეო ცენტრი ევერეტი, 1967 წელს გარდაიქმნა, როდესაც „ბოინგმა“ თავისი გიგანტური თვითმფრინავების საშენი დააფუძნა. ათიათასობით თანამშრომელით, ქალაქში წამყვან დამსაქმებლად „ბოინგი“ კვლავ რჩება. სინამდვილეში კი „ბოიგის“ შენობა მსოფლიოს ყველაზე მასშტაბურ ნაგებობად ითვლება.
რენო, აშშ: ტესლა
ელექტრომობილების გიგანტი „ტესლა“ ბოლო ორი წლის განმავლობაში ავტოინდუსტრიაში შეიჭრა. ამის გამო მისმა უზარმაზარმა “გიგაფაქტორმა” თანაბრად დიდი გავლენა იქონია იმ უბნებზე, სადაც „ტესლა“ ავტომობილებს აწარმოებს.
ქალაქ რენოს მახლობლად ქარხნის აშენებამ თავდაპირველად საბინაო კრიზისი გამოიწვია. ათასობით მუშის საცხოვრებელი ფართით უზრუნველსაყოფად ადგილობრივმა მთავრობამ და კომპანიამ კოტეჯებიც კი ააშენეს. დღეს გიგაფაქტორის ნევადას დაახლოებით 7,000 თანამშრომელი ჰყავს, მხოლოდ ქარხნის ფართობი 176,515 კვადრატული მეტრია. Gigafactory Nevada-ს დასრულების შემდეგ იგი გახდება მსოფლიოში ყველაზე დიდი შენობა.
Gigafactory Nevada არის Tesla– ს მეგა – ქარხნების ოთხი ქარხნიდან ერთ – ერთი, ამჟამად მშენებლობის პროცესში ოსტინში, ტეხასის მახლობლად მდებარე მეხუთე ქარხანა.
ვისპი, შვეიცარია: ლონზა
შვეიცარულმა ქიმიურმა და ბიოტექნოლოგიურმა კომპანიამ Lonza- მ თავისი მთავარი საწარმო ვისპეში 1907 წელს გახსნა. დღეს კომპანია 3200 თანამშრომელს ასაქმებს. ქარხნის მახლობლად თითოეულ მათგანს აქვს საცხოვრებელი სახლებიც. ლონზა ქალაქის ყველაზე მნიშვნელოვან დამსაქმებლად რჩება.
სამომავლო გეგმების განსახორციელებლად, კომპანიამ ბოლო წლების განმავლობაში გააფართოვა შენობები. 2018 წელს შეიქმნა ორი ახალი განყოფილება – Ibex Design და Ibex Develop, წამლის საწარმოებს 102 200 კვადრატული მეტრი ბიოპარკი დაემატა.
მიმდინარე წელს ლონზა Moderna- ს ერთი მილიარდი დოზის წარმოებას უზრუველყოფს.
სიეტლი, აშშ: ამაზონი
სიეტლში, რომელსაც “ამერიკის უდიდეს კორპორაციულ ქალაქს” უწოდებენ, „ამაზონი“ დომინირებს.
ელექტრონული კომერციისა და ღრუბლოვანი კომპიუტერული კომპანია, საოფისე ფართს ჩრდილო – დასავლეთ ქალაქში 40 უმსხვილეს დამსაქმებელი ერთად ფლობს. ფირმას დიდი წვლილი მიუძღვის ქალაქში ხელფასების გაზრდასა და უმუშევრობის შემცირებაში.
„ბლუმბერგის“ თანახმად, 2020 წლის აგვისტოში „ამაზონმა“ თანამშრომლები ქალაქის გარეთ მდებარე მცირე ზომის ოფისებში გადაასახლა, რაც, სავარაუდოდ, COVID-19 პანდემიით იყო გამოწვეული.
ტოლიატი, რუსეთი: AvtoVAZ
რუსეთი ცნობილია თავისი ე.წ. მონოქალაქებით და ქალაქებით, რომლებიც საბჭოთა კავშირის დროიდან ერთი კომპანიის გარშემო იყვნენ შეკრებილნი.
მათგან ყველაზე ცნობილია ქალაქი ტოლიატი, რომელიც 1960-იანი წლების ბოლოს გაფართოვდა და Lada-ს ბრენდის ავტომობილების მწარმოებელ შტაბს AvtoVAZ- ს ემსახურებოდა. ფირმა დღეს Groupe Renault- ის სახელით ფუნქციინირებს და ქალაქის უდიდეს დამსაქმებლად რჩება.
რედმონდ, აშშ: Microsoft
1986 წელს Microsoft – მა თავისი შტაბი ვაშინგტონიდან რედმონდში გადაიტანა. დროთა განმავლობაში მისი კამპუსი გაიზარდა და გაფართოებას დღესაც განაგრძობს.
ამჟამად Microsoft აშენებს ულტრაფუტურისტულ კომპლექსს, რომელიც მოიცავს 855,000 კვადრატულ მეტრს. ბოლო მონაცემებით კომპანიაში დასაქმებულია 50,000-ზე მეტი ადამიანი რედმონდში და მის მიმდებარე ტერიტორიაზე.
მენლო პარკი, აშშ: Facebook
კალიფორნიის მენლო პარკი, რომელიც ადრე ცნობილი იყო ლეგენდარული მუსიკოსების, ჯოან ბაეზის, ჯერი გარსიას და Fleetwood Mac- ის საცხოვრებელ ადგილად, ახლა Facebook-ით არის ცნობილი. პარკი “სილიკონ ველის“ ქალაქში მდებარეობს.
ყოფილ Sun Microsystems კამპუსში კომპანიამ თავისი შტაბ-ბინა 2011 წელს გახსნა. 2020 წლის მაისში, დამფუძნებელმა და აღმასრულებელმა დირექტორმა მარკ ცუკერბერგმა იწინასწარმეტყველა, რომ Facebook- ის თანამშრომელთა 50% მომდევნო ხუთი-ათი წლის განმავლობაში დისტანციურ სამუშაოზე გადავიდოდა, ამიტომ შესაძლოა, სოციალური მედიის გიგანტის Menlo Park- ის გავლენა შემდეგ ათწლეულში შემცირდეს.
კუპერტინო, აშშ: Apple
2011 წელს კალიფორნიის “კუპპერტინო“ იყო Hewlett-Packard (HP) – ის საყრდენი, მაგრამ ეს ყველაფერი სწრაფად შეიცვალა, როდესაც კომპიუტერულმა კომპანიამ თანამშრომლები სხვა ადგილზე გადაიყვანა და ადგილი Apple-მ დაიკავა.
Apple- ის გვიანდელი დამფუძნებელი სტივ ჯობსი სწორედ კუპერტინოში გაიზარდა. 2006 წელს ამ რაიონში ცხრა სახლი შეიძინა, რომელიც საბოლოოდ Apple Park- ად, კომპანიის შტაბ-ბინად გადაიქცა.
Columbus Dispatch– ის ანგარიშის თანახმად, 2015 წლის მონაცემებით, ტექნიკური გიგანტი ფლობდა ქალაქის კომერციული უძრავი ქონების 60% -ს და მოსახლეობის 40% -ს უქმნიდა სამუშაო ადგილებს. Apple– მა შეიცვალა არა მხოლოდ კუპერტინოს ეკონომიკური ლანდშაფტი, არამედ ესთეტიკა, ხოლო კომპანიის დონატის ფორმის შენობა – ერთ – ერთი ყველაზე ძვირადღირებული მსოფლიოში 4,17 მილიარდი დოლარით ქალაქის პეიზაჟის გამორჩეული ნაწილია.
(წყარო – lovemoney.com)