უკრაინის ელჩი გერმანიაში ანდრიი მელნიკი ზეწოლის ქვეშ იმყოფება ყოფილი ნაციონალისტური ლიდერის შესახებ საკამათო განცხადებების შემდეგ. უკრაინის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ სტეპან ბანდერას (1909-1959) შესახებ განცხადებებს მელნიკის “პირადი აზრი უწოდა”, რომელიც თურმე “არ ასახავს ოფიციალურ პოზიციას”. პოლონეთმა გააკრიტიკა მელნიკის განცხადებები, როგორც “აბსოლუტურად მიუღებელი” (წყარო).
ბერლინში უკრაინის საელჩოს წარმომადგენლის თქმით, თავად მელნიკმა კომენტარის გაკეთება არ ისურვა.
რა მოხდა? – ჟურნალისტ ტილო იუნგთან ინტერვიუში მელნიკმა დაიცვა სტეპან ბანდერა და განაცხადა: „ბანდერა არ იყო ებრაელებისა და პოლონელების მასობრივი მკვლელი“. “ამის არანაირი მტკიცებულება არ არსებობს”.
მელნიკის თქმით, ბანდერა საბჭოთა კავშირის მიერ განზრახ დემონიზირებული იყო. ელჩმა გერმანელი, პოლონელი და ისრაელელი ისტორიკოსები ერთად თამაშში დაადანაშაულა. “მე წინააღმდეგი ვარ, რომ ყველა დანაშაული ბანდერას დავაბრალო”, – აღნიშნა დიპლომატმა. ”არ არსებობს არანაირი მტკიცებულება, რომ ბანდერას ჯარებმა მოკლეს ასობით ათასი ებრაელი”, – თქვა მელნიკმა დაბეჯითებით.
როგორც ელჩი, მელნიკი ანგარიშს უწევს უკრაინის საგარეო საქმეთა სამინისტროს. მელნიკი გერმანიაში ასევე ცნობილია ფედერალური მთავრობის უკრაინის პოლიტიკის კრიტიკით.
ნაციონალისტების ლიდერი სტეპან ბანდერა
სტეპან ბანდერა (1909-1959) იყო უკრაინელი ნაციონალისტების ორგანიზაციის (OUN) რადიკალური ფრთის იდეოლოგიური ლიდერი. დასავლეთ უკრაინის ნაციონალისტი პარტიზანები პასუხისმგებელნი იყვნენ 1943 წელს ეთნიკურად მოტივირებულ დევნაზე, რომლის დროსაც ათიათასობით პოლონელი მშვიდობიანი მოქალაქე მოკლეს. ბანდერა მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ დასავლეთ გერმანიაში გაიქცა, სადაც 1959 წელს საბჭოთა საიდუმლო სამსახურის, კგბ-ს აგენტმა, მოკლა.
უკრაინის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ თავის ვებგვერდზე პარასკევს ღამით განცხადება განათავსა: „გერმანიაში უკრაინის ელჩის, ანდრიი მელნიკის აზრი, რომელიც მან გერმანელ ჟურნალისტთან ინტერვიუში გამოთქვა, არის მისი პირადი და არ ასახავს უკრაინის საგარეო საქმეთა სამინისტროს პოზიციას”.
კიევის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ ასევე მადლობა გადაუხადა ვარშავას რუსეთის წინააღმდეგ ომში მიმდინარე „უპრეცედენტო დახმარებისთვის“. სიტყვა-სიტყვით ნათქვამია: „დარწმუნებულები ვართ, რომ უკრაინასა და პოლონეთს შორის ურთიერთობა ამჟამად პიკზეა“.
პოლონეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილემ მარკინ პრჟიდაჩმა ინტერნეტ-პლატფორმას Wirtualna Polska-ს განუცხადა: „ასეთი შეხედულება და ასეთი სიტყვები აბსოლუტურად მიუღებელია“. კითხვაზე, მოელოდა თუ არა პოლონეთი მელნიკისგან ბოდიშს, მან უპასუხა: „ჩვენ უფრო მეტად გვაინტერესებს უკრაინის მთავრობის პოზიცია, ვიდრე ცალკეული პირების“. ვინაიდან უკრაინის საგარეო საქმეთა სამინისტრო მელნიკის განცხადებებისგან დისტანცირებულია, ეს საკმარისია – მიიჩნევს იგი.
მელნიკი კომენტარს არ აკეთებს
მელნიკმა კიევში საგარეო საქმეთა სამინისტროს დისტანცირებულ განცხადებაზე კომენტარის გაკეთება არ ისურვა. ამის შესახებ ბერლინში საელჩოს სპიკერმა dpa-ს შეკითხვის შემდეგ განაცხადა. ელჩის დუმილის დასასაბუთებლად ჩინოვნიკმა მოიტანა არგუმენტი, რომ ელჩი საკუთარი საგარეო საქმეთა სამინისტროს განცხადებებზე კომენტარს ვერ გააკეთებს.
ამასობაში, გერმანიის ფედერალურმა მთავრობამ გააკეთა კომენტარი უკრაინის საგარეო საქმეთა სამინისტროს განცხადებაზე და აღნიშნა, რომ უკრაინის საგარეო საქმეთა სამინისტროს განცხადებაში ნათქვამია, რომ ეს იყო ელჩის პირადი აზრი და არა უკრაინის ოფიციალური პოზიცია. ბერლინის საგარეო საქმეთა სამინისტროს სპიკერმა ასევე აღნიშნა, რომ მელნიკის განცხადებები “ცნობად იქნა მიღებული”.
ცნობისათვის: 2010 წლის იანვარში, უკრაინის მაშინდელმა პრეზიდენტმა ვიქტორ იუშჩენკომ ბანდერას “უკრაინის გმირის” წოდება მიანიჭა, ფორმულირებით “ეროვნული იდეის დაცვაში სულის შეუდრეკელობისთვის, გმირობისა და თავგანწირვისთვის, რაც გამოვლინდა დამოუკიდებელი უკრაინული სახელმწიფოსთვის ბრძოლაში”. თუმცა, სამი თვის შემდეგ, 2010 წლის აპრილში, დონეცკის რაიონულმა სასამართლომ უკანონოდ გამოაცხადა იუშჩენკოს განკარგულება ბანდერასთვის გმირის წოდების მინიჭების შესახებ, რაც გულისხმობდა იმ ფაქტს, რომ ბანდერა არ იყო უკრაინის მოქალაქე.
2019 წელს ზელენსკიმ ბანდერას “უდავო გმირი” უწოდა. „უკრაინელების გარკვეული პროცენტისთვის სტეპან ბანდერა გმირია და ეს ნორმალური და მაგარია. ეს არის ერთ-ერთი იმ ადამიანთაგანი, ვინც იცავდა უკრაინის თავისუფლებას“, – განაცხადა ზელენსკიმ. თანამდებობაზე დამტკიცების შემდეგ, პრეზიდენტმა ზელენსკიმ გააკეთა მოწოდება, არ მოახდინონ უკრაინელების პროვოცირება ბანდერასთან დაკავშირებით კითხვებით და თქვა, რომ ყველა ის ადამიანი, ვინც უკრაინის დამოუკიდებლობას იცავდა, მისი გმირია. თუმცა მან დაამატა, რომ „გმირიდან მტრამდე ერთი ნაბიჯი გვაქვს“.
ასე რომ, ქსენოფობი ნაციონალისტი ბანდერას ხსოვნას უკრაინაში დიდი მოწიწებით ეპყრობიან თვით უმაღლესი პოლიტიკური პირები და მელნიკის აზრი არც თუ ისე “პირადულია”.