10 აპრილს ცნობილი გახდა, რომ დიდმა ბრიტანეთმა როგორც ფინანსური, ასევე სავიზო სანქციები დაუწესა “ქართული ოცნების” ხელისუფლების კიდევ ოთხ მაღალჩინოსანს. სანქცირებულები არიან:
გენერალური პროკურორი გიორგი გაბიტაშვილი, შინაგან საქმეთა მინისტრის მოადგილე შალვა ბედოიძე, შსს-ს განსაკუთრებულ დავალებათა დეპარტამენტის უფროსის ზვიად (“ხარება”) ხარაზიშვილის მოადგილე მირზა კეზევაძე და სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის უფროსი კარლო (კოკა) კაციტაძე. როგორც საქართველოში ბრიტანეთის საელჩო იუწყება, სანქციები დაწესდა “გაერთიანებული სამეფოს გლობალური ადამიანის უფლებათა დაცვის 2020 წლის რეგულაციების შესაბამისად”, სანქცირებული პირების მიერ “ადამიანის უფლებების სერიოზული დარღვევების გამო 2024 წელს დაწყებული ლეგიტიმური პროტესტის საპასუხოდ”. საელჩოს თანახმადვე, საგარეო საქმეთა მინისტრმა დეივიდ ლემიმ განაცხადა: “მომიტინგეებზე, ჟურნალისტებსა და ოპოზიციის წარმომადგენლებზე გაუგონარი ძალადობის კადრები შოკის მომგვრელი იყო. 100 დღეზე მეტი გავიდა და ხელისუფლებამ არ დააყენა შესაბამისი პირების პასუხისმგებლობის საკითხი, მიუხედავად “ქართული ოცნების” მტკიცებისა, რომ ის საკუთარი მოქალაქეებისთვის დემოკრატიულ მომავალს აშენებს, დღევანდელი ჩვენი სანქციები აჩვენებს, რომ გაერთიანებული სამეფოსთვის პასუხისმგებლობისგან თავის არიდების ასეთი უხეში მეთოდები მიუღებელია. ჩვენ გავაგრძელებთ ხელთ არსებული ყველა შესაძლებლობის განხილვას მანამ, სანამ საქართველო არ შეცვლის ამჟამინდელ ტრაექტორიას. ჩვენ მხარს ვუჭერთ ქართველ ხალხს და მათ კონსტიტუციურ უფლებას ისარგებლონ ფუნდამენტური თავისუფლებებით და განაგრძონ ევროპულ გზაზე სვლა”. ხელისუფლების წარმომადგენლები დაწესებულ სანქციებს “უკანონოდ, უსაფუძვლოდ და პოლიტიკური ჩარევის უხეშ მცდელობად” აფასებენ. სწორედ ამ საკითხზე საუბრით დავიწყეთ ინტერვიუ ექსპერტ გია ხუხაშვილთან:
– ჩვენი ხელისუფლების ტაქტიკად იქცა საქართველოში ანტიდემოკრატიულ პროცესებზე დასავლეთის რეაქცია გაასაღოს მტრულ ნაბიჯებად. “ქართული ოცნების” ხელისუფლებას თვითკრიტიკულობის ნასახი არ გააჩნია და მუდმივად ცდილობს იქით გადავიდეს შეტევაზე.
თუ ასე გააგრძელეს, საბოლოო შედეგი იქნება სრული ბუნკერიზაცია და იზოლაცია იმ სამყაროსგან, რომლისკენ სწრაფვაც ქვეყანაში კონსტიტუციით არის გარანტირებული.
ნაცვლად დიალოგისა და იმისა, აღიარონ თამაშის ის წესები, რასაც ცივილიზებული სამყარო გვთავაზობს, მუდმივად უცხადებენ, თქვენი საქმე არ არის ჩვენ აქ რას ვიზამთ – განუკითხაობა გვექნება, პოლიტპატიმრები გვეყოლება და თუ კანონმდებლობას მოვჭრით რუსულ თარგზეო? ცდილობენ ჩვენი დასავლური არჩევანი წარმოაჩინონ გეოგრაფიულ არჩევანად, არადა, სინამდვილეში ეს ფასეულობითი არჩევანია. ნებისმიერ სამყაროს, სადაც გინდა ინტეგრირება, თავისი თამაშის წესები აქვს. ხომ ჩვენი სურვილია ევროკავშირში გაწევრება, ამიტომ არ ჩავწერეთ კონსტიტუციაში? ისინი კი არ გვექაჩებიან, ეს ჩვენ გვინდოდა… ევროპელების პოზიცია ასეთია, მათთვის საქართველო საინტერესოა, მიიჩნევენ, რომ შეგვიძლია გავხდეთ მათი ნაწილი, მაგრამ, ბუნებრივია, მოითხოვენ ვაღიაროთ თამაშის გარკვეული წესები. ჩვენი ხელისუფლება კი თან ავტორიტარიზმს ამყარებს, თან 2030 წელს ევროკავშირში გაწევრებაზე ლაპარაკობს. ბუნებრივია, ისინი ამაზე რეაგირებენ, გვეუბნებიან, რომ ასე არ გამოვა. ის პირები, ვინც დაასანქცირეს, მიუღებელია მათთვის. ისინი სანქციებით ამბობენ, არ გვინდა ეს ადამიანები ჩვენს სამყაროში რაიმე ფორმით იყვნენ წარმოდგენილიო. იქნება ეს ფინანსური კავშირები, ამ ქვეყნებში მათი ვიზიტები თუ სხვა.
ეს მათი სუვერენული უფლებაა, რა შუაშია ამ გადაწყვეტილებების კანონიერებაზე ლაპარაკი? ნებისმიერი ჩვენგანის ოჯახი ავიღოთ. თუ მივიჩნევთ, რომ კონკრეტული ადამიანი ცუდად იქცევა, უზრდელი და ავყიაა, ბუნებრივია, არ გვინდა ჩვენს სახლში შემოვიდეს. სანქცია ამას ნიშნავს, მეტს კი არაფერს. აქედან გამომდინარე, მის უკანონობაზე ლაპარაკი სრული აბსურდია. სამწუხაროდ, რომელიღაც ეტაპზე ეს პერსონალიების საზღვრებს გასცდება. უკვე შეიძლება ითქვას, რომ გარკვეულწილად გაცდენილიც არის. კონფრონტაცია დასავლეთსა და ამ ხელისუფლებას შორის სახელმწიფოს დაზიანების პროცესშია გადასული. ნუ წარმოვიდგენთ ისე, რომ პერსონალური სანქციები მხოლოდ ამ პირებს შეეხება, ასე არ არის. ეს გვეხება ყველა ჩვენგანს და, ფაქტობრივად, სახელმწიფოებრივი ურთიერთობების დეგრადაციის პროცესის ანარეკლია. საბედნიეროდ, ამას ჯერ შეუქცევადი ხასიათი არ მიუღია, მაგრამ გამომდინარე იმ პოლიტიკიდან, რასაც ხელისუფლება ატარებს, ბუნებრივია, საბოლოოდ კარგი არაფერი გველოდება. სახელმწიფოებრიობის სტერილიზაციამდე მიდის ყველაფერი, თუ ხელისუფლებამ არ შეცვალა თავისი პოლიტიკა და არ აღიარა ის თამაშის წესები, რაც დამახასიათებელია ევროპისთვის, ან არ შეიცვალა ეს ხელისუფლება. რადგან კონსტიტუციაში ჩავწერეთ ქვეყნის ევროპული არჩევანი, ამით ქვეყნის ძირითადი კანონით ვაღიარეთ ევროპული დემოკრატიისთვის დამახასიათებელი თამაშის წესები, ხელისუფლება კი ამბობს, სულ ფეხზე მკიდია, რა წერია კონსტიტუციაში, არ ვაღიარებ ამ თამაშის წესებსო. ფაქტობრივად, დღეს ვართ სახელმწიფო გადატრიალების ფაზაში, როდესაც ხელისუფლება თვითონ თელავს ფეხქვეშ კონსტიტუციას და მიდის სულ სხვა გზით. ეს მხოლოდ საგარეო პოლიტიკურ ურთიერთობებს კი არ აზიანებს, შიდა პოლიტიკასაც. ეს კონსტიტუციის ღალატის ტოლფასი ქმედებებია.
– გასულ კვირას ევროსაბჭოს საპარლამენტო ასამბლეამ საქართველოს შესახებ მორიგი კრიტიკული რეზოლუცია მიიღო და, დემოკრატიასა და ადამიანის უფლებებთან დაკავშირებულ არაერთ საკითხთან ერთად, ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნების ჩატარება და “პოლიტიკური პატიმრების დაუყოვნებლივ გათავისუფლება” მოითხოვა.
– ესეც “ქართულ ოცნებაზე” საგარეო ზეწოლის მცდელობის ნაწილია. ხელისუფლების გეზი და მიმართულება გასაგებია – ისინი აშენებენ ავტოკრატიულ სისტემას და ამით სულ უფრო და უფრო აშორებენ ქვეყანას ევროპული განვითარების გზას. სამწუხაროდ, ჩემი შეფასებით, უკვე ხიდების დაწვამდე მივდივართ. ამ ხელისუფლებას ვითარების შემობრუნების პოტენციალი თითქმის აღარ აქვს და რომ დაუბრუნდეს კონსტიტუციით განსაზღვრულ გზას, ამას სჭირდება ისეთი გადაულახავი ძალის ფორმირება, რომელიც მათ უკან დაახევინებს. ისინი ხომ მხოლოდ ძალას აღიარებენ, დიპლომატია, დიალოგი მათთვის არ არსებობს. ძალის ფორმირებისთვის მხოლოდ საგარეო ზეწოლა არ არის საკმარისი, ამისთვის უმნიშვნელოვანესია შიდაპოლიტიკური წნეხიც, სადაც, რბილად რომ ვთქვათ, პრობლემები გვაქვს.
მიუხედავად იმისა, რომ საზოგადოებრივი პროტესტი ძლიერია, ეს პროცესი დაქსაქსული და გაბნეულია სხვადასხვა სოციალურ და პროფესიულ ჯგუფში.
მიუხედავად იმისა, რომ ძალიან მნიშვნელოვანი საზოგადოებრივი მოძრაობაა ბოლო თვეების განმავლობაში, ამას სჭირდება თავის მოყრა, რათა ამ ძალის ფორმირება მოხდეს, ეს კი პოლიტიკოსების საქმეა.
თქვენ გინახავთ რომელიმე არმია, რომელმაც ომი სარდლის გარეშე მოიგო? ჩვენ სწორედ სარდლობის პრობლემა გვაქვს. წესით, სარდლობა, რომელიც მოახდენდა ამ ძალიან მასშტაბური საპროტესტო ენერგიის კონსოლიდაციას, უნდა იყვნენ ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიები, მაგრამ დღეს გვაქვს უცნაური ვითარება, არმიასა და სარდლობას შორის კომუნიკაცია არ არსებობს; არ არსებობს შემდგომი მოქმედებების ერთობლივი სტრატეგია და ტაქტიკა, შედეგად კი ასეთ სტაგნაციაში ვართ. სამწუხაროდ, ოპოზიციური პარტიები თითქმის ვერაფერს აკეთებენ საზოგადოების ნდობის მოსაპოვებლად.
ხელისუფლების მიზანია საპროტესტო მუხტი დაშალოს და სამზარეულოებში გამოკეტოს. საამისოდ მეთოდურად მუშაობენ, მეორე მხარეს კი ოპოზიცია თვითიზოლაციაშია მოქცეული, მათ შორის მე-5 პრეზიდენტიც კი ჯერ არსებითს ვერაფერს აკეთებს. 31 მარტის საპროტესტო აქცია გავიხსენოთ. საზოგადოება ელოდა, რომ სალომე ზურაბიშვილი რამე კონკრეტულს იტყოდა, თუმცა ისევ იგივე მოვისმინეთ, რომ სადღაც შეიკრიბებიან და რაღაცას გადაწყვეტენ. ბუნებრივია, ამან საზოგადოების უკმაყოფილება გამოიწვია. მაშინ, როცა ხალხი ოპოზიციისგან მოქმედების სტრატეგიასა და ტაქტიკას ელის, ის ხალხს არ ეუბნება, რეალურად რა უნდა გაკეთდეს. დღეს პოლიტიკოსები კომენტატორებად იქცნენ. ამ ვითარებაში ხელისუფლება ძალიან კომფორტულად გრძნობს თავს.
თქვენ ევროპის საბჭოს რეზოლუცია და სანქციები ახსენეთ და ამაზე ვილაპარაკეთ, მაგრამ ისმის კითხვა, რატომ არ გადადის დასავლეთი უფრო მძიმე, სისტემური სანქციების პოლიტიკაზე?
საქმე ის არის, დასავლეთიც აკვირდება ვითარებას. მათ ერთ დღეში შეუძლიათ ისეთი სანქციების დაწესება, რაც ამ სისტემას სტაბილურობას დაუკარგავს, მაგრამ აქ ხომ უნდა იყოს ძალა, რომელიც შეძლებს ამის გამოყენებას და ძალაუფლებისთვის რეალურ ბრძოლას. მათ ეშინიათ, რომ ეს ტყუილად გასროლილი არ აღმოჩნდეს.
დასავლეთშიც ებადებათ ეს კითხვები, იქაც ფიქრობენ, კი, ივანიშვილი და ეს ხელისუფლება ცუდია, მაგრამ ვის შეუძლია ძალაუფლების ხელში აღებაო.
