19 ივნისს, ირანის ისლამურის რესპუბლიკის საგანგებო და სრულუფლებიანმა ელჩმა საქართველოში, ბ-მა მაჰმუდ ადიბმა, საგანგებო ბრიფინგი გამართა ქართული მასმედიისათვის. ამ ბრიფინგზე მეც გახლდით. თვით ბრიფინგის გამართვა ისრაელის მხრიდან ირანზე თავდასხმიდან რამდენიმე დღის შემდეგ, მოწმობს იმას, რომ მცდარია შეტყობინებები იმის თაობაზე, რომ თითქოს ირანში ქაოსია, ირანის ხელისუფლება სადღაც გარბის და ქვეყანა დღე-დღეზე დაემხობა. ეს რომ ასე იყოს, ელჩ ადიბის ბრიფინგის გამართვის მითითება არ ექნებოდა საგარეო საქმეთა სამინისტროს მხრიდან.
ელჩმა ძალიან მწყობარად, ლოგიკურად და საქმიანად ისაუბრა ისრაელის აგრესიის შედეგებზე მოცემულ მომენტში – დაწყებული მშვიდობიანი ოჯახების დახოცვით, გაგრძელებული გაეროს წესდების უხეში დარღვევით და, დასრულებული, ირანული საზოგადოების კონსოლიდაციით. ეს მომენტები ასახულია ქართული საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიერ (იხ. ბმული) და ბევრი არაფრის დამატება საჭიროდ არ მიმაჩნია. ერთადერთი, დავძენ, რომ ქართულმა მასმედიამ არ გააჟღერა ბ-ნი ადიბის მიერ შეხსენებული ფაქტი: 2008 წელს, ხუთდღიანი ომის პერიოდში ან მანამდე ცოტა ხნით ადრე, ისრაელმა რუსეთს გადასცა იმ უპილოტო საფრენი აპარატების შიფრ-კოდები, რომლებიც მანამდე საქართველოს მიჰყიდა. საქართველოსთვის შემოსაღებული დრონები სრულიად უსარგებლო გამოდგა, ისინი რუსებმა გაანეიტრალეს ისრაელის მიერ მიწოდებული კოდების საშუალებით. ამის შესახებ ინგლისური ბი-ბი-სი იუწყებოდა „ვიკილიქსზე“ დაყრდნობით, რომელიც, თავის მხრივ, მექსიკურ წყაროს იხმობდა. საბოლოოდ, ამ ვერსიის მართებულობა თვით იმჟამად ჯერ-კიდევ პრეზიდენტმა სააკაშვილმა დაადასტურა.
ირანის ელჩს სამძიმარი გამოვუცხადე ნორმალური ქართველების სახელით, მშვიდობიანი ადამიანების დაღუპვის გამო და შეკითხვაც დავუსვი იმასთან დაკავშირებით, თუ რამდენად დაზარალდა ირანის ენერგეტიკული ობიექტები, როგორც ატომური, ისე თხევადი საწვავის (ნავთობის) მომპოვებელი და გადამამუშავებელი ობიექტები. ელჩმა მადლობა გადამიხადა სამძიმრისათვის და განაცხადა, რომ ირანის ინფრასტრუქტურა არ დაზარალდა კრიტიკულად, ქვეყნის ენერგეტიკა და მთლიანი ეკონომიკა გამართულად ფუნქციონირებს.
ახლა რაც შეეხება ზოგიერთი მნიშვნელოვანი მომენტის ჩემეულ შეფასებას. ისრაელის მიერ ირანზე თავდასხმა განპირობებულია ისრაელისთვის რეგიონში შექმნილი ხელსაყრელი ვითარებით: ისრაელის ყველაზე დიდი მიღწევაა სირიაში ასადის დამხობა და ამ ქვეყნის ფაქტობრივი დეზინტეგრაცია, რამაც ისრაელის გავლენა გაზარდა და მის სამხედრო ავიაციას სრულად გაუხსნა გზა ირანისაკენ, ასევე დაუცველი ერაყის საჰაერო სივრცის გავლით. ომისგან გამოფიტულია ლიბანის „ჰესბალა“ – ესეც უაღრესად მნიშვნელოვანი გარემოებაა. ღაზას სექტორში კი, ისრაელის სამხედრო ოპერაცია, მიუხედავად ამ პატარა ტერიტორიის აოხრებისა და უზარმაზარი მსხვერპლისა, წარუმატებელი გამოდგა იმ თვალსაზრისით, რომ ვერ მოხერხდა „ჰამასის“ მძევლების სრულად გათავისუფლება. სამაგიეროდ, ცაჰალი აკონტროლებს სექტორის უდიდეს ნაწილს. ისრაელმა, აშშ დახმარების მიუხედავად, იემენის ჰუსიტები ნეიტრალიზება ვერ მოახერხა, მაგრამ ეს მეორადი ფაქტორია, იემენი ისეთ დიდ როლს ვერ ასრულებს, გეოგრაფიული დაშორების გამო.
ამრიგად, ისრაელმა ისარგებლა ახლო აღმოსავლეთში წარმოშობილი ვაკუუმითა და ტრამპის ადმინისტრაციის ასპროცენტიანი ლოიალობით, როდესაც ირანს დაარტყა. არავითარი მტკიცებულება იმისა, რომ ირანი ახლო მომავალში შექმნიდა ატომურ ბომბს, არ არსებობს. მეტიც, ირანის მხრიდან ამ გეგმის არარსებობას აშშ-ის სპეცსამსახურებიც ადასტურებენ.
ამავე დროს, ირკვევა, რომ ისრაელს ირანში იმაზე უფრო დიდი და ძლიერი საჯაშუშო-დივერსიული ქსელი ჰყოლია, ვიდრე ეს გარედან ჩანდა. უკმაყოფილო ელემენტებთან ერთად, ეს ქსელი ჩაფიქრებული იყო ირანის დესტაბილიზაციისთვის. ნეთანიაჰუმ შემთხვევით არ მოუწოდა ირანელ ხალხს, რომ დაემხოთ „მოლათა რეჟიმი“. ამისთვის ხელი უნდა შეეწყო შოკისმომგვრელ ინფორმაციას, რომ აგრესიის პირველსავე დღეს განადგურდა ირანის სამხედრო ელიტის მნიშვნელოვანი ნაწილი, მოკლულ იქნენ არმიის გენერალური შტაბისა და უშიშროების სტრუქტურების ხელმძღვანელი პირები.
ისრაელის მინიმალური ამოცანაა ირანის დესტაბილიზაცია, ისეთივე ქაოსის შექმნა, როგორც თავის დროზე შეიქმნა ერაყსა და სირიაში, ლიბანში, ლიბიაში და სხვ. მართვადი არასტაბილურობის სარტყლის შექმნა ისრაელის გარშემო მის ინტერესშია და ამას მაინცდამაინც არ მალავენ იერუსალიმში. თუმცა ერთკვირიანი ინტენსიური, დამანგრეველი დარტყმების მიუხედავად, ირანული საზოგადოება არათუ საკუთარი ხელისუფლების წინააღმდეგ არ გამოდის, არამედ ერთად იკვრება და გმობს ისრაელის ქმედებებს.
მიუხედავად იმისა, რომ ისრაელში კარგად იციან, რას წარმოადგენს ირანი, ნეთანიაჰუ რისკზე წავიდა. ეს რისკი, სავარაუდოდ, მის შიდაპოლიტიკურ და იურიდიულ პრობლემებსაც უკავშირდება, ხალხის ომზით გაგიჟების გზით ყურადღების გადატანის მიზნით. ირანი არ არის იოლად დასამარცხებელი ძალა, მით უმეტეს, ასე მოკლე ვადებში, რადგან ეს არის რელიგიურად მოტივირებული ძალა და მისი დამარცხება შეუძლებელია თვით იმ შემთხვევაშიც კი, როდესაც ხდება პოლიტიკური და სამხედრო ელიტის პირველი პირების განადგურება. ირანს ჰყავს დიდი რაოდენობით საუკეთესოდ მომზადებული სამხედრო და სამხედრო-სამეცნიერო კადრები. ერთი მოკლულის ადგილს სხვა, არანაკლებ ღირსეული კადრი დაიკავებს. სასულიერო ლიდერებზე თავდასხმა კი უფრო გაამძაფრებს ირანელი ხალხის წინააღმდეგობას, გაუთვალისწინებელ შედეგებს მოიტანს. ამიტომ, ისრაელს რჩება, ირანის ობიექტების დაბომბვების გაგრძელება და ბოლოს იმის გამოცხადება, რომ „მისია შესრულებულია“. ვფიქრობ, რომ ეს ასე იქნება იმ შემთხვევაში, თუკი ტრამპი თავისი შიშით (უარეს შემთხვევაში) ან გონიერებით (უკეთეს შემთხვევაში) უარს იტყვის ომში ჩაბმაზე და ირანის სამხედრო ობიექტების წინააღმდეგ მძიმე საავიაციო ბომბების გამოყენებაზე. თუმცა რა მოხდება იმ შემთხვევაში, თუკი ტრამპი დამორჩილდება სიონისტური ლობის წნეხს და ისრაელის გამო ამერიკას გადასჩეხს სრულმასშტაბიან ომში, ძნელად პროგნოზირებადია.
დაბოლოს, ვეთანხმები, ბ-ნი ჰამლეტ ჭიპაშვილის აზრს, რომ დღეს ეს ომი არ იქნებოდა, ირანს რომ შეექმნა თავისი ატომური იარაღი (ისრაელს ხომ აქვს თავისი ბირთვული არსენალი და ისრაელ-ირანს შორის ბალანსი შეიქმნებოდა). ამის შესახებ რუსულ პრესაში ჯერ კიდევ 15 წლის წინ ვწერდი კიდეც.
დანარჩენზე ვისაუბრე ბელარუს ჟურნალისტებთან, მასალა „იუტუბზე“ გავა უახლოს საათებში და დაინტერესებულ მსმენელებს შევთავაზებ.
გულბაათ რცხილაძე
Нападение Израиля на Иран – анализ некоторых существенных вопросов
19 июня Чрезвычайный и Полномочный Посол Исламской Республики Иран в Грузии г-н Махмуд Адиб провел специальный брифинг для грузинских СМИ. Я также присутствовал на этом брифинге. Тот факт, что брифинг состоялся через несколько дней после нападения Израиля на Иран, доказывает, что сообщения о том, что в Иране царит хаос, что иранское правительство куда-то бежит и что страна рушится с каждым днем, являются ложными. Если бы это было так, послу Адибу Министерством иностранных дел не было бы поручено провести брифинг.
Посол очень системно, логично и по-деловому рассказал о последствиях израильской агрессии на данный момент — начиная с убийства мирных семей, продолжая грубым нарушением Устава ООН и заканчивая консолидацией иранского общества. Эти моменты в своей публикации отразил Общественный вещатель Грузии (см. ссылку), и я не считаю нужным много добавлять к этой публикации. Единственное, что я хотел бы уточнить, так это то, что грузинские СМИ не озвучили факт, упомянутый господином Адибом: в 2008 году, во время Пятидневной войны или незадолго до нее, Израиль передал России коды шифрования беспилотных летательных аппаратов, которые он ранее продал Грузии. Полученные Грузией беспилотники оказались совершенно бесполезными, русские обезвредили их с помощью кодов, предоставленных Израилем. Об этом сообщала английская BBC со ссылкой на WikiLeaks, которая в свою очередь сослалась на мексиканский источник. В конечном итоге правдивость этой версии подтвердил сам Саакашвили –тогда еще президент.
Я выразил соболезнование послу ИРИ от имени нормальных грузин в связи с гибелью мирных людей, а также спросил его о степени повреждения энергетических объектов Ирана, как ядерных, так и по добыче и переработке жидкого топлива (нефти). Посол поблагодарил меня за соболезнования и заявил, что инфраструктура Ирана не получила критических повреждений, а энергетический сектор страны и вся экономика функционируют нормально.
Теперь что касается моей оценки некоторых важных моментов. Нападение Израиля на Иран обусловлено благоприятной для Израиля ситуацией, созданной в регионе: важнейшим достижением Израиля является свержение Асада в Сирии и фактический распад этой страны, что усилило влияние Израиля и полностью открыло путь его военной авиации в Иран, через такое же незащищенное воздушное пространство Ирака. Ливанская Хезболла истощена войной — это также крайне важное обстоятельство. В секторе Газа израильская военная операция, несмотря на опустошение этой небольшой территории и огромные жертвы, оказалась безуспешной в том смысле, что не удалось полностью освободить заложников ХАМАС. С другой стороны, ЦАХАЛ контролирует наибольшую часть сектора. Израиль, несмотря на помощь США, не смог нейтрализовать йеменских хуситов, но это второстепенный фактор, Йемен не может играть столь большой роли из-за своей географической удаленности.
Таким образом, Израиль воспользовался возникшим на Ближнем Востоке вакуумом и стопроцентной лояльностью администрации Трампа, когда нанес удар по Ирану. Нет никаких доказательств того, что Иран создаст ядерную бомбу в ближайшем будущем. Более того, в отсутствие такого плана у Ирана подтверждают и разведывательные службы США.
В то же время выясняется, что у Израиля была гораздо более масштабная и мощная разведывательно-диверсионная сеть в Иране, чем это казалось со стороны. Вместе с недовольными элементами эта сеть была призвана дестабилизировать Иран. Не случайно Нетаньяху призвал иранский народ свергнуть «режим мулл». Такому повороту событий должно было поспособствовать шокирующая информация о том, что в первый же день агрессии была уничтожена значительная часть иранской военной элиты, убиты руководители генштаба армии и силовых структур.
Минимальная задача Израиля — дестабилизировать Иран, создать такой же хаос, какой он когда-то создал в Ираке и Сирии, Ливане, Ливии и т. д. Создание пояса управляемой нестабильности вокруг Израиля в его интересах, и это уж точно не скрывается в Иерусалиме. Однако, несмотря на неделю интенсивных, разрушительных ударов, иранское общество не только не выступает против собственного правительства, но и объединяется и осуждает действия Израиля.
Несмотря на то, что в Израиле прекрасно знают, что собой представляет Иран, Нетаньяху пошел на риск. Этот риск, скорее всего, связан с его внутренними политическими и правовыми проблемами, чтобы отвлечь общественность, сведя ее с ума от войны. Иран трудно одолеть, особенно за такой короткий промежуток времени, поскольку это религиозно мотивированная держава, и победить ее невозможно, даже если будут уничтожены главные фигуры политической и военной элиты. У Ирана большое количество самых подготовленных военных и военно-научных кадров. Место одного убитого займет другой, не менее достойный кадр. Нападение на религиозных лидеров еще больше усилит сопротивление иранского народа, повлечет за собой непредвиденные последствия. Поэтому у Израиля нет иного выбора, кроме как продолжить бомбардировки иранских объектов и в конце концов объявить, что «миссия выполнена». Я думаю, так и будет, если Трамп по причине страха (в худшем случае) или разумной оценки (в лучшем случае) откажется ввязываться в войну и использовать тяжелые авиабомбы против иранских военных объектов. Однако, что будет, если Трамп поддастся давлению сионистского лобби и втянет США в полномасштабную войну из-за Израиля, предсказать трудно.
Наконец, я согласен с мнением г-на Гамлета Чипашвили, что эта война не случилась бы сегодня, если бы Иран в свое время уже разработал собственное ядерное оружие (ведь у Израиля есть свой ядерный арсенал и был бы создан баланс между Израилем и Ираном). Я даже писал об этом в российской прессе 15 лет назад.
Гулбаат Рцхиладзе