პრეზიდენტ დონალდ ტრამპი აცხადებს, რომ ქვეყნებმა BRICS-ის დატოვება მას შემდეგ დაიწყეს, რაც აშშ-მა მათ ყველა პროდუქტზე საიმპორტო ტარიფები დაუწესა. მისი თქმით, BRICS-ში გაწევრიანების მსურველი ყველა ქვეყანა გააფრთხილა, რომ აშშ მათ წინააღმდეგ ტარიფებს დააწესებდა.
„ყველამ დატოვა BRICS. ყველა ტოვებს BRICS-ს. BRICS დოლარზე თავდასხმა იყო… და მე ვუთხარი მათ, რომ თუ ამ თამაშის თამაში სურდათ, ტარიფებს დავაწესებდი მათ ყველა პროდუქტზე, რომელიც აშშ-ში იგზავნება. საპასუხოდ ისინი აცხადებენ, რომ BRICS-ს ტოვებენ. BRICS-ზე აღარც კი საუბრობენ,“ – აცხადებს ტრამპი.
ის ივლისის დასაწყისში BRICS-ის პოლიტიკის მხარდამჭერ ქვეყნებს დამატებითი 10%-იანი ტარიფით დაემუქრა. ტრამპი მაშინ აცხადებდა, რომ „არსებობს ეს პატარა ჯგუფი, სახელწოდებით, BRICS, რომელიც სწრაფად კარგავს აქტუალობას,“ თუმცა ჯგუფის ქვეყნები დოლარის გამოწვევას შეეცადნენ. აშშ-ის პრეზიდენტი ამბობდა, რომ „BRICS-ს დოლარის, დოლარის დომინირებისა და დოლარის სტანდარტის ხელში ჩაგდება სურდა.“ შემდეგ ტრამპმა აშშ-ის გეგმების შესახებ დაწერა, რომ „მტრულად განწყობილ ქვეყნებს“ დაავალდებულებს, BRICS-ის ახალი ვალუტა არ შექმნან ან სხვა ვალუტას, როგორც „ძლიერი დოლარის“ ალტერნატივას მხარი არ დაუჭირონ.
მაშინ ტრამპის განცხადებების საპასუხოდ კრემლმა BRICS-ის ქვეყნების მიერ ახალი ვალუტის შექმნა უარყო. ამავე გაერთიანების წევრ ბრაზილიის პრეზიდენტ ლულა და-სილვამ 8 სექტემბერს განაცხადა, რომ მეორადი სანქციები ზღუდავს ქვეყნის თავისუფლებას, გააძლიეროს ვაჭრობა მეგობარ ქვეყნებს შორის, ამდენად, „BRICS-მა უნდა აჩვენოს, რომ თანამშრომლობა უმნიშვნელოვანესია.“ იმავე დღეს აშშ-ის პრეზიდენტის უფროსმა მრჩეველმა, პიტერ ნავარომ განაცხადა, რომ აშშ-ში ექსპორტის გარეშე BRICS-ის ვერცერთი ქვეყანა ვერ გადარჩება.
ცნობისთვის: BRICS (Brazil, Russia, India, China, South Africa-BRIC) სწრაფად განვითარებადი ხუთი ქვეყნის, ბრაზილიის, რუსეთის, ინდოეთის, ჩინეთისა და სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის სახელმწიფოთაშორისი გაერთიანებაა. 2022 წელს გამართულ BRICS-ის XIV სამიტზე ბლოკი გაფართოებული შემადგენლობით იყო წარმოდგენილი, რომელსაც „BRICS+“ ეწოდა. კერძოდ, ბლოკს შეუერთდნენ ირანი, ეგვიპტე, არაბთა გაერთიანებული საემიროები და ეთიოპია, ხოლო თურქეთმა და აზერბაიჯანმა მოგვიანებით BRICS-ში წევრობის განაცხადი წარადგინეს.
BRICS თავისი სავალუტო რეზერვების შექმნას გეგმავს, რომელსაც საერთაშორისო სავალუტო ფონდის (IMF) შემცვლელად განიხილავს. მასში წევრი ქვეყნების მიერ სახსრების ინექციის სტრუქტურა ასეთია: ჩინეთი 21 მლრდ დოლარი, რუსეთი 38 მილიარდი, ბრაზილია 18 მილიარდი, ინდოეთი 18 მილიარდი და სამხრეთ აფრიკა 5 მლრდ დოლარი.
ამასთან, 2014 წლის ივლისში გაფორმდა ხელშეკრულება BRICS-ის ქვეყნების ახალი განვითარების ბანკის შექმნის შესახებ, რომელიც მსოფლიო ბანკის შემცვლელი უნდა გახდეს. 2015 წლის ივლისში ხელშეკრულება ძალაში შევიდა. BRICS-ის ბანკის მაქსიმალური კაპიტალი 100 მლრდ დოლარს შეადგენს.
ასევე, 2015 წლის 17 ივნისს BRICS-ის ქვეყნების ფინანსთა მინისტრებმა და ცენტრალური ბანკების ხელმძღვანელებმა SWIFT-ის ანალოგის შექმნის შესახებ დაიწყეს კონსულტაციები. 2019 წლის მარტში გადახდის საკუთარი სისტემის, BRICS Pay-ის შექმნა დაანონსდა, რომელიც ხუთი სახელმწიფოს ტერიტორიაზე იმუშავებს.
2023 წლის 30 მაისს BRICS-ის ბანკის პრეზიდენტ დილმა რუსეფმა შესაძლო გაფართოება დააანონსა. კერძოდ, Financial Times-ის ცნობით, საუდის არაბეთი ბანკში გაწევრიანებას განიხილავს, რაც ამ საკრედიტო ინსტიტუტის ფინანსურ შესაძლებლობებს გაზრდის. რუსეთმა მაშინ, ასევე, განაცხადა, რომ ბანკი მეტ პროექტს ადგილობრივ ვალუტაში დააფინანსებს, რათა შიდა ბაზრები გააძლიეროს, თავისი მსესხებლები ვალუტის რყევებისგან, რისკებისგან დაიცვას და საერთაშორისო ბანკების უარყოფითი გავლენა შეამციროს, რომლებშიც დასავლეთი ქვეყნები დომინირებს.
ასევე, 2023 წლისთვის BRICS საკუთარი (მსოფლიო) ვალუტის შემოღების საკითხს განიხილავდა. კერძოდ, ბრაზილიის პრეზიდენტ ლულა და-სილვამ წევრ ქვეყნებს BRICS-ის საერთო ვალუტის შექმნისკენ მოუწოდა, რომ დოლარის რყევების მიმართ დაუცველობა შეამცირონ.
BRICS-ის ქვეყნებზე მსოფლიო მოსახლეობის, თითქმის, ნახევარი, მისი ტერიტორიის მესამედი და მსოფლიო ვაჭრობის მეოთხედი მოდის. BRICS-ის ქვეყნები, მსყიდველუნარიანობის პარიტეტის თვალსაზრისით, გლობალური მშპ-ს 35%-ს უზრუნველყოფენ.
ბუნებრივი რესურსების გლობალურ ბაზარზე წევრ ქვეყნებზე ნავთობის მსოფლიო წარმოების 40%-ზე მეტი და ნედლეულის მსოფლიო ექსპორტის, დაახლოებით, 25% მოდის. ასევე, BRICS-ის ქვეყნებში, კერძოდ, ბრაზილიაში, რუსეთში, ჩინეთში, ინდოეთში, ირანსა და სამხრეთ აფრიკაში რკინის მადნის მსოფლიო მარაგის, დაახლოებით, 30%-ია.
ბოლო ოცი წლის განმავლობაში BRICS-ის ცხრა ქვეყნის ორმხრივი ექსპორტი 10-ჯერ, ანუ 2004 წლის 91 მლრდ დოლარიდან 2023 წელს 919 მლრდ დოლარამდე გაიზარდა. ამასთან, 2004 წელს BRICS-ის წევრების ექსპორტის მხოლოდ 9% მიეწოდებოდა ბლოკის ქვეყნების ბაზრებს, ხოლო 2023 წლისთვის წილი გაორმაგდა და 18% შეადგინა.
BRICS-ის შიდა ვაჭრობაში უმსხვილესი ეკონომიკის, ჩინეთის წილი ამჟამად მთლიანი სავაჭრო ბრუნვის 42%-ს, ხოლო ეთიოპიის წილი მხოლოდ 0,44%-ს შეადგენს. რუსეთის წილი 17%, ინდოეთის 15%, ბრაზილიის 10%, არაბთა გაერთიანებული საემიროების 8%, ხოლო სამხრეთ აფრიკის წილი 3%-ია. ეგვიპტე-ირანის წილები სათითაოდ 2%-ია. მთლიანობაში BRICS-ის შიდა სავაჭრო ბრუნვამ 2023 წელს 1,983 მლრდ დოლარი შეადგინა.
დაბოლოს: BRICS-ის ბოლო სამიტი 2024 წლის 22 ოქტომბერს ყაზანში გაიმართა, რაც რუსეთისთვის ყველაზე წარმომადგენლობითი საერთაშორისო ღონისძიება იყო 2022 წლის თებერვალში უკრაინაში სრულმასშტაბიანი შეჭრის შემდეგ. სამიტს თვით გაეროს გენერალური მდივანი, ანტონიო გუტერეშიც კი დაესწრო, რის გამოც ის უკრაინაში მკაცრად გააკრიტიკეს. დასავლური პრესის მაშინდელი შეფასებით, რუსეთმა მოახერხა, აშშ-სთვის და ევროპულ ქვეყნებისთვის ეჩვენებინა, რომ მათ მოსკოვის იზოლირება არ შეუძლიათ.
2023 წელს, იოჰანესბურგში BRICS-ის წინა სამიტს პუტინი ვერ დაესწრო და მხოლოდ ვიდეოჩართვით შემოიფარგლა, რადგან იმ პერიოდში ჰააგის სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლომ მისი დაკავების ორდერი გასცა. ამდენად, BBC-ის შეფასებით, პუტინისთვის ყაზანის სამიტი იყო შესაძლებლობა, ეჩვენებინა როგორც დასავლეთისთვის, ასევე, თავად რუსებისთვის, რომ ის დანარჩენი სამყაროსგან განდევნილი და იზოლირებული არ არის.
