ჩინეთის თავდაცვის მინისტრის რუსეთში ვიზიტის ფარული შედეგები

ერთხელ დასავლელმა ჟურნალისტებმა ჩინეთის მთავრობის პირველ მეთაურს, ჟოუ ენლაის ჰკითხეს: „რას ფიქრობთ საფრანგეთის რევოლუციაზე?“ ჩინეთის პოლიტიკის დიდმა მოაზროვნემ, რომელსაც პრემიერის პოსტი ფანტასტიკურად დიდი ხნის განმავლობაში ეკავა – 1949 წლიდან 1976 წლამდე – მშვიდად მიუგო: “ძალიან ადრეა ამაზე მსჯელობა”.

იმავე ფრაზით – “ძალიან ადრეა ამაზე მსჯელობა” – შეგვიძლია ვუპასუხოთ კითხვას ჩინეთის თავდაცვის მინისტრის ლი შანგფუს მოსკოვში ვიზიტის შედეგებთან დაკავშირებით.

პეკინიდან “ძვირფასი სტუმრის” ვოიაჟი ხაზგასმით “თბილ და მეგობრულ ატმოსფეროში” მიმდინარეობს. ვლადიმერ პუტინმა კვირას ჩინელ მინისტრთან შეხვედრაზე (ის, რომ პრეზიდენტი მინისტრს ხვდება, თავისთავად ნიშანია; ის, რომ ეს ხდება კვირას, ორმაგი ნიშანია) განაცხადა: „ჩვენს ქვეყნებს შორის ურთიერთობები ძალიან კარგია ყველა სფეროში – ეკონომიკაში, სოციალურ, კულტურულ და საგანმანათლებლო სექტორში. მაგრამ ჩვენ ასევე აქტიურად ვმუშაობთ სამხედრო უწყებების ხაზით…

ვფიქრობ, ეს არის, უთუოდ, კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მიმართულება, რომელიც აძლიერებს ჩვენი ურთიერთობების განსაკუთრებულად სანდო, სტრატეგიულ ხასიათს – ურთიერთობებს რუსეთის ფედერაციასა და ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკას შორის“.

ჩინეთის თავდაცვის მინისტრმა იმავე შეხვედრაზე განაცხადა: „ჩვენ გვაქვს ძალიან ძლიერი ურთიერთობები, ისინი აღემატება ცივი ომის დროინდელ სამხედრო-პოლიტიკურ ალიანსს და ძალიან მყარია. თქვენი სტრატეგიული ხელმძღვანელობითა და ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის თავმჯდომარის სი ძინპინის ხელმძღვანელობით, ჩვენ აქტიურად ვავითარებთ თანამშრომლობას პრაქტიკულ სფეროებში და ჩვენი ურთიერთობები უკვე ახალ ეპოქაში შევიდა”.

ახლა კი შევეცადოთ გავერკვეთ, რა იმალება ამ ორმხრივი კომპლიმენტებისა და სადღეგრძელოების ნაკადის მიღმა, წარმოთქმული „ურღვევი რუსულ-ჩინური მეგობრობის“ საპატივსაცემოდ.

მინისტრმა ლი შანგფუმ განაცხადა, რომ მოსკოვსა და პეკინს შორის არსებული ურთიერთობა „ცივი ომის სამხედრო-პოლიტიკურ ალიანსებზე მაღლა დგას“. ნება მომეცით მოვიყვანო ერთი ასეთი “ცივი ომის დროინდელი ალიანსის” მაგალითი. 1950-53 წლებში კრემლი და ჟონგნანჰაი (ჩინეთის უმაღლესი ხელმძღვანელობის რეზიდენცია პეკინში) ერთად ებრძოდნენ ამერიკელებს და თითქმის მთელ დანარჩენ დასავლურ სამყაროს კორეაში. ოფიციალურად, ეს იყო დაპირისპირება “გაეროს ჯარებსა” და ჩინეთისა და სსრკ-ის “მოხალისეებს” შორის. მაგრამ სინამდვილეში, თანამედროვე პოლიტიკურ ჟარგონით რომ ვთქვათ, ეს იყო მარიონეტული კონფლიქტი ორ მეომარ ბლოკს შორის.

ახლა ერთი ქვეყნის ტერიტორიაზე (თუ ვინმეს უცებ დაავიწყდა, მას უკრაინა ჰქვია), ასევე მძვინვარებს მარიონეტული კონფლიქტი. და აი, კითხვა: თუ, როგორც ჩინეთის თავდაცვის მინისტრმა განაცხადა, მოსკოვსა და პეკინს შორის არსებული კავშირები „ცივი ომის დროინდელ სამხედრო-პოლიტიკურ ალიანსებზე მაღლა დგას“, მაშინ როგორია ჩინეთის როლი ამ კონფლიქტში?

იმავე მინისტრის ლი შანგფუს თქმით, არავითარი: რუსეთსა და ჩინეთს შორის არსებული ურთიერთობები დამყარებულია „მესამე მხარის ჩაურევლობის და მესამე მხარესთან არდაპირისპირების პრინციპებზე“. ანალოგიური აქცენტებია გაკეთებული ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის ცენტრალური კომიტეტის მთავარ ინგლისურენოვან გამოცემა Global Times-ის ვებგვერდზე გამოქვეყნებულ მოწინავე სტატიაში:

„ზოგიერთი დასავლური მედია თითქოს საკუთარ კუდს აბიჯებს და ცდილობს, რაღაც „უჩვეულო სიგნალები“ იპოვოს ჩინეთსა და რუსეთს შორის მოსაზრებების გაცვლაში. ზოგი დაჟინებით ამტკიცებს, რომ ეს ინტერპრეტირებული უნდა იყოს, როგორც ვიზიტი „მსოფლიო წესრიგის შესაცვლელად“ და „ამერიკის გავლენის შესასუსტებლად“ და კიდეც აზვიადებს ჩინეთის მიერ „რუსეთისთვის იარაღის მიწოდების“ შესაძლებლობას. ეს განცხადებები, თუკი ისინი არ მომდინარეობს მავნე პოლიტიკური განზრახვით, ძალიან არაპროფესიონალურია. ჰეგემონიითა და ნულოვანი ჯამის თამაშებით აკვიატება მათ მიიყვანს იქამდე, რომ შეხედავენ სხვა ქვეყნებს შორის ნორმალურ ურთიერთქმედებებს იმავე „გაფუჭებული სათვალით“ და დაინახავენ ყველას ისეთად, როგორებიც თავად არიან“.

როგორი ნათქვამია?! როგორ სასიამოვნოდ დაჰბერა ჩემი ბავშვობის დროიდან, როდესაც დაახლოებით იდენტურ გამონათქვამებს იყენებდნენ „იმპერიალისტების დასაგმობად“ არა მხოლოდ ჩინეთში, არამედ სახელმწიფოშიც, რომლის შემადგენელი ნაწილები იყო რუსეთიც და უკრაინაც. თუმცა, იძულებული ვარ, გავიმეორო ჩემი შეკითხვა ოდნავ განსხვავებული ფორმით: კონკრეტულად როგორ უნდა განიმარტოს ყველა ეს ცეცხლოვანი გამოაშკარავება?

და აი, რა უნდა ვთქვა ამ საკითხზე, თუნდაც „საკუთარ კუდს დავაბიჯო“: ურთიერთობები თავდაცვის სფეროში, რომლებიც „აღემატება ცივი ომის დროინდელ ალიანსისას“, მაგრამ „დამყარებულია მესამე მხარესთან არდაპირისპირების პრინციპებზე“, სხვა არაფერია, თუ არა რაღაც სქესის კატეგორიიდან ქალწულობის შენარჩუნების მიზნით.

ასე არ ხდება? მართალია, არა. და ასევე არ არსებობს თავდაცვითი ალიანსები, რომლებიც არავის წინააღმდეგ არ არის მიმართული. ხოლო ის, რომ ისინი „არსებობენ“ მაღალ დონეზე სხვადასხვა შეხვედრებისას გაკეთებულ ოფიციალურ განცხადებებში, უნდა მივიღოთ როგორც მინიშნება: ამ შეხვედრებისას გამართულ კონკრეტულად რა საუბრების შესახებ ჯერ-ჯერობით არ უნდა იცოდეს ისეთმა საზოგადოებამ, რომელსაც ჩვენ წარმოვადგენთ?

და აი, მსგავსი შინაარსის კიდევ ერთი მინიშნება: პუტინისა და ლი შანგფუს შეხვედრის შესახებ გაკეთებულ კრემლის ოფიციალურ განცხადებაში, არ არის მინიშნება იმაზე, რომ რაღაც უჩვეულო და მნიშვნელოვანი ხდება უკრაინის ტერიტორიაზე. ნახსენებია, რომ „მსოფლიო ეკონომიკის აღდგენა ძალიან ნელა მიმდინარეობს“, მაგრამ უკრაინაზე საუბარი არაა.

მივიღოთ ეს მინიშნებები, როგორც „სახელმძღვანელო მითითება“ (არა „ღირებული“, არამედ ზუსტად „სახელმძღვანელო მითითება“) და მოთმინებით აღვიჭურვოთ. და რათა თავდაცვის სფეროში მოსკოვსა და პეკინს შორის თანამშრომლობის განვითარების შესახებ დამატებითი ინფორმაციის მოლოდინი არ იყოს მოსაწყენი, გთავაზობთ ჟოუ ენლაის შესახებ ამბის გაგრძელებას, რომლითაც დავიწყე ეს ტექსტი.

არსებობს ვერსია, რომ ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის სახელმწიფო საბჭოს პრემიერმა ვერ გაიგო ჟურნალისტის შეკითხვა და გადაწყვიტა, რომ მას ეკითხებოდნენ არა 1789 წლის მოვლენებზე, არამედ 1968 წელს პარიზში მომხდარი სტუდენტური აჯანყების შესახებ, რაც ამ დიალოგის დროისთვის ახალი მომხდარი იყო.

რისთვისაა ეს დამატებს საჭირო? ალბათ პათოსის გრადუსის შესამცირებლად. და ასევე იმის ხაზგასასმელად, თუ ხანდახან რამდენად რთულად ვითარდება ურთიერთობები ჩინელებსა და ევროპელებს შორის (ამ შემთხვევაში, ევროპელებს შორის რუსეთსაც მოვიაზრებ) და რა განსხვავებულ დასკვნებს აკეთებენ ისინი ერთი და იგივე ფორმულირებებიდან. რუსეთ-ჩინეთის ამჟამინდელ ურთიერთობებზე საუბრისას, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ არ მოხდეს მათი ზედმეტად გამარტივება. ნებისმიერი გამარტივება არის გზა პრიმიტიული და მცდარი დასკვნებისკენ, რისგანაც თავს ვიკავებთ.

მიხეილ როსტოვსკი
წყარო: Московский Комсомолец, “საქართველო და მსოფლიოს” თარგმანი