ბოლო პერიოდში ოკუპირებულ აფხაზეთში რუს ტურისტებთან დაკავშირებული კონფლიქტები კრიტიკულ ზღვარს აღწევს, რამაც სერიოზული დარტყმა მიაყენა მათ ისედაც მყიფე ე.წ. ეკონომიკას. პროცესი დაახლოებით ასე შეიძლება აღიწეროს: აფხაზებს ღარიბი რუსი ტურისტები არ მოსწონთ, რუსებს კი – “დაულაგებელი” აფხაზეთი.
ე.წ. იაფი ტურისტების თაობაზე გაკეთებული განცხადებები და პლაჟების დაბინძურების გამო გაჩაღებული ახალი სკანდალი, აფხაზეთის ტურისტულ იმიჯს სერიოზულად აზიანებს და რეგიონის მთავარ შემოსავლის წყაროს – რუს ტურისტებს აფრთხობს.
კონფლიქტის პირველი ნაპერწკალი 2025 წლის ივნისის ბოლოს გაჩნდა, როდესაც აფხაზეთის ტურიზმის სამინისტროს ლიცენზირების განყოფილების აწ უკვე ყოფილმა ხელმძღვანელმა, ქრისტინა ლაკერბაიამ, საჯაროდ განაცხადა, რომ “რესპუბლიკას” არ სჭირდება “ღარიბი“ ტურისტები, რომლებიც 300 რუბლად ჩადიან და სუვენირების ყიდვისა თუ ადგილობრივი პროდუქტების ნაცვლად, “დოშირაკებით“ (სწრაფი მომზადების ატრიის სუპი) იკვებებიან.
“ჩვენ კი გვინდა, რომ სუვენირები შეიძინონ, ჩვენი სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტები და ასე შემდეგ. ჩემი აზრით, ასეთი ტურისტი არ გვჭირდება“, – ამ სიტყვებმა რუსულ საზოგადოებაში, მედიასა და ტუროპერატორებს შორის აღშფოთების ტალღა გამოიწვია. მიუხედავად იმისა, რომ ლაკერბაია სწრაფად გაათავისუფლეს სამსახურიდან და აფხაზური მხარე სიტუაციის განმუხტვას ცდილობდა, ზარალი უკვე აშკარაა. აფხაზეთის დე ფაქტო პრეზიდენტმა ბადრა გუნბამ და ე.წ. ტურიზმის მინისტრმა ასტამურ ლაგუამ დაგმეს ლაკერბაიას სიტყვები, თუმცა ეს საკმარისი არ აღმოჩნდა.
მალევე, 2025 წლის 8 ივლისს, კიდევ ერთი რეზონანსული განცხადება გაკეთდა. აფხაზეთის კინოფონდის დირექტორმა, ალექსანდრე ბასარიამ, რუს ტურისტებს “ქვეყნის ეროვნული და ეკონომიკური უსაფრთხოების საფრთხე“ უწოდა. მისი თქმით, ბიუჯეტური ტურებით ჩამოსული რუსები “ანკლავებად“ ისვენებენ, თავს არიდებენ ადგილობრივ რესტორნებს, დისკოთეკებსა და ექსკურსიებს, რაც მცირე და საშუალო ბიზნესს ზიანს აყენებს. ბასარიამ რუსი ტუროპერატორები “ოლიგარქიულ“ დემპინგში დაადანაშაულა და ადგილობრივ ტურისტულ ბიზნესს მოუწოდა, ცალმხრივად შეეწყვიტა მათთან თანამშრომლობა.
სიტუაცია კიდევ უფრო გამწვავდა 2025 წლის 7 ივლისს, როდესაც ბიჭვინთის ერთ-ერთი სასტუმროს მეპატრონემ ვიდეო გამოაქვეყნა. მამაკაცმა, ხელში ნაგვით სავსე პაკეტით (პლასტმასის ბოთლებითა და ლაფშის შეფუთვებით) და წარწერით “ასეთი ტურისტები არ გვჭირდება“, მკვეთრად გააკრიტიკა რუსი დამსვენებლები. მან ისინი სანაპიროს დაბინძურებაში დაადანაშაულა და ღიად განაცხადა, რომ ასეთი ტურისტები არ სჭირდებოდა.
მიუხედავად იმისა, რომ ვიდეო სწრაფად წაიშალა, სკანდალი უკვე გაჩაღებული იყო. სოციალურ ქსელებში მომხმარებლები აქტიურად გმობდნენ ავტორს, ადანაშაულებდნენ მას განზოგადებასა და უხეშობაში. ბევრმა სამართლიანად აღნიშნა, რომ ნაგვის პარკები არ არის საკმარისი მტკიცებულება რუსი ტურისტების დადანაშაულებისთვის, მით უმეტეს, რომ პლაჟებზე ხშირად არ არის საკმარისი ურნები, ხოლო ზოგიერთ მათგანზე შესვლის საფასური ირიცხება ტერიტორიის მოვლის ვალდებულების გარეშე. კომენტარებში გაისმა კითხვები: “ნაგავზე არ წერია, რომ ის რუსებმა დაყარეს. ურნები კი სად არის?“ და მოწოდებები: “ჯერ პირობები შექმენით, მერე ფასები გაზარდეთ. ამ დროისთვის თქვენ თურქეთის ფასად ყიდით დასვენებას, მომსახურება კი ნულია”.
სკანდალების ფონზე, შედეგები მყისიერად დადგა. რუსეთის ტუროპერატორების ასოციაციის (ATOR) მონაცემებით, 2025 წლის ივლისის პირველ კვირას აფხაზეთში ტურების დაჯავშნა 40%-ით შემცირდა წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით. რუსები მასობრივად უარს ამბობენ ადრე დაჯავშნილ ტურებზე და სანაცვლოდ თურქეთს, ეგვიპტეს, ყირიმსა და კრასნოდარის მხარეს ირჩევენ. მაგალითად, თურქეთში დასვენების მოთხოვნის 15%-იანი ზრდა დაფიქსირდა, ხოლო სოჭსა და ანაპაში – 20%.
ადგილობრივი მეწარმეები განგაშს ტეხენ: სასტუმროები ნახევრად ცარიელია, კაფეები არ მუშაობს, ინვენტარის დაქირავებაზე მოთხოვნა თითქმის ნულოვანია. ფასები მაღალი რჩება, მაგრამ მოთხოვნა სწრაფად ეცემა. ტურისტები სულ უფრო ხშირად აღნიშნავენ, რომ აფხაზეთში დასვენება “რისკს“ წარმოადგენს და არა სიამოვნებას, რაც გამოწვეულია პერსონალის მხრიდან გაუმართლებელი პრეტენზიებით, გაბერილი ფასებითა და სერვისის არარსებობით.
რუსეთის ფედერაციის მოქალაქეები აფხაზეთის ეკონომიკის მთავარი საყრდენს წარმოადგენენ. “როსტურიზმის” მონაცემებით, 2023 წელს აფხაზეთს ოთხ მილიონზე მეტი რუსი ტურისტი ეწვია, რაც ტურისტული ნაკადის 80%-ს შეადგენდა.
ექსპერტები წერენ, რომ თუ აფხაზეთი არ შეცვლის მიდგომას და არ გააუმჯობესებს ტურისტულ ინფრასტრუქტურასა და მომსახურების ხარისხს, შესაძლოა სამუდამოდ დაკარგოს რუსი ტურისტების ნდობა. ტურისტული ბაზარი დღეს ძალზე კონკურენტულია და სტუმრები სწრაფად გადადიან ისეთ მიმართულებებზე, სადაც მათ ღიმილით ხვდებიან და არა საყვედურებით. 2024 წლის დეკემბერში რუსეთის ეკონომიკური განვითარების სამინისტრომ უკვე დროებით აუკრძალა ტუროპერატორებს აფხაზეთში ტურების გაყიდვა პოლიტიკური არეულობების გამო, რაც “აღმზრდელობითი ზომა“ იყო და აჩვენა აფხაზეთის ეკონომიკის მძიმე მდგომარეობა რუსი ტურისტების გარეშე.
წყარო: ambebi.ge
