როგორც მოსალოდნელი იყო, მძიმე დღე გამოდგა 4 ოქტომბერი – ერთი მხრივ, ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნები, მეორე მხრივ, ქუჩაში გამოსული ათასობით პროტესტანტი. შეიძლება ითქვას, ეს ყველაფერი პოლარიზებული ქართველი საზოგადოების ანარეკლიც იყო.
მოგეხსენებათ, თვითმმართველობის არჩევნებს ოპოზიციის ნაწილმა ბოიკოტი გამოუცხადა და 4 ოქტომბერს “ხელისუფლების მშვიდობიანი დამხობის” მიზნით დემონსტრაცია დააანონსა, თუმცა პროცესების იმგვარ განვითარებას, რაც ვიხილეთ, ცოტა თუ წარმოიდგენდა. დაახლოებით 19:00 საათზე, მას შემდეგ, რაც აქციის მონაწილეებს მოძრაობა “რუსთაველის გამზირის” წევრმა პაატა ბურჭულაძემ და მურთაზ ზოდელავამ მიმართეს, მოქალაქეები ათონელზე მდებარე პრეზიდენტის ადმინისტრაციის შენობისკენ დაიძრნენ, რის მერეც დემონსტრანტებმა ათონელის სასახლესთან რკინის ჯებირები გაარღვიეს. სწორედ ამ დროს გამოვიდნენ საპოლიციო ძალები ადმინისტრაციის შენობიდან და მოხდა დაპირისპირება. ჯანდაცვის სამინისტროს ცნობით, დაშავდა 60-მდე კაცი. მათი ნაწილი სასწრაფო დახმარების ჯგუფებმა კლინიკებში გადაიყვანეს. საავადმყოფოებში გადაყვანილთაგან 21 პოლიციელი იყო, მათგან ერთი მძიმე მდგომარეობაში, ხოლო 6 დემონსტრანტია. საბედნიეროდ, ამჟამად საფრთხე არც ერთს არ ემუქრება. ვითარება გვიან ღამემდე რთული იყო ორბელიანის მოედანზე, სადაც სპეცრაზმი აქციის მონაწილეების წინააღმდეგ დროდადრო წყლის ჭავლს, გაზის კაფსულებსა და წიწაკის სპრეის იყენებდა. ამის პარალელურად, “ქართული ოცნების” ოფისთან მმართველი პარტია გამარჯვებას ზეიმობდა. ცესკოს წინასწარი მონაცემებით, ქვეყნის ყველა მუნიციპალიტეტის მერის არჩევნებში “ქართული ოცნების” კანდიდატებმა გაიმარჯვეს, მათ შორის თვითმმართველ ქალაქებშიც, საკრებულოს არჩევნები კი “ქართულმა ოცნებამ” თითქმის 80%-ით მოიგო. 4 ოქტომბერს განვითარებულ მოვლენებზე გაზეთ “კვირის პალიტრასთან” ექსპერტმა გია ხუხაშვილმა ისაუბრა:
– არათუ მოველოდი მოვლენების ამგვარ განვითარებას, არამედ დარწმუნებული ვიყავი, რომ ყველაფერი ასე მოხდებოდა, რაზეც ვაფრთხილებდი კიდეც საზოგადოებასა და ოპოზიციურ სპექტრს. ცხადზე ცხადი იყო, რომ ყველაფერი მიმდინარეობდა ხელისუფლების სცენარით, რომელმაც მოახერხა ყველა მიმართულებით იმ პოლიტიკური ლანდშაფტის შექმნა, რაც მისთვის ოპტიმალური იყო – განხეთქილება ოპოზიციაში, რესურსების მონოპოლიზება, საზოგადოების პოლარიზება და ა.შ. ხელისუფლების მიზანი და ამოცანა იყო, რომ 5 ოქტომბრისთვის ქვეყანაში საბოლოოდ ჩაებეტონებინა რუსული ტიპის ავტორიტარული რეჟიმი. ამისკენ დიდი ნაბიჯი გადაიდგა, თუმცა ბოლომდე ეს საქმე ვერ არის მიყვანილი, ჯერ ისევ პროცესია. ოპოზიციაში ეს აგრესიული დაპირისპირება, რა თქმა უნდა, ხელისუფლების ინტერესებში იყო. ჩვენ მივიღეთ აბსოლუტურად აბსურდული სურათი – ოპოზიციის ერთი ნაწილი მოუწოდებდა ამომრჩეველს, რომ ხმა არ მიეცა ოპოზიციის მეორე ნაწილისთვის, ანუ ისე გამოვიდა, რომ გარკვეულწილად ისინი გულშემატკივრობდნენ იმას, რომ “ქართულ ოცნებას” უპრობლემოდ მოეგო ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნები. ავტორიტარული რეჟიმის დასამკვიდრებლად “ქართულ ოცნებას” 4 ოქტომბერს ორი რამ სჭირდებოდა – ერთი, არჩევნების უპრობლემოდ მოგება, მაგრამ ეს არ იყო რეჟიმისთვის საკმარისი… ამასთანავე, მათ სჭირდებოდათ ძალის დემონსტრირება, რათა დარჩენილი პროტესტი გაეტეხათ, დაეთესათ ნიჰილიზმი და სამზარეულოში შეეკეტათ საზოგადოების დიდი ნაწილის უკმაყოფილება. ოპოზიცია არათუ არ ეწინააღმდეგებოდა ამ სცენარს, არამედ მაქსიმალურად ხელს უწყობდა. დიახ, ოპოზიცია თვითდინებით, საკუთარი სურვილით გაება ხელისუფლების დაგებულ ხაფანგში.
ამ ბოლო ერთი თვის განმავლობაში გამუდმებით ვამბობდი, ის, ვინც აცხადებს, რომ “4-ში დაიწყებს და დაასრულებს”, ან პროვოკატორია, ან გარიგებული, ან ხელისუფლების სასარგებლო ბრიყვი-მეთქი… დიახ, ეს იყო ხელისუფლების სცენარი, სწორედ მათ აწყობდათ, რომ 4-ში გადატრიალების რაღაც სცენარი დაედგათ და შემდეგ კუნთები ეჩვენებინათ, რაც გამოუვიდათ კიდეც.
ვწუხვარ იმის გამო, რაც მოხდა, მათ შორის იმათ გამოც, ვინც პროვოკატორის როლი ითამაშა. ისინი დღეის მდგომარეობით პატიმრები არიან… ნამდვილად არა ვარ განწყობილი, რომ მათზე ნიშნის მოგებით ვისაუბრო. ისინი საკუთარი თავისუფლებით იხდიან ფასს, მაგრამ უნდა იცოდნენ, რომ ვინც პროვოკატორის როლი ითამაშა, მათზეა პასუხისმგებლობა, თუ რა მდგომარეობაში ჩააგდეს საპროტესტო მოძრაობა – გააძლიერეს ნიჰილიზმი და ათობით ახალგაზრდა გაწირეს პატიმრობისთვის… დიდი იმედი მაქვს, რომ ეს დროებითია…
ვის მოუვიდა ეს იდეა, რომ პრეზიდენტის სასახლეში შეცვენილიყვნენ? და რომ შესულიყვნენ, რა იქნებოდა ამის მერე? ხელისუფლების მზაკვრობიდან გამომდინარე, მიკვირს, რომ შიგნით არ შეუშვეს და კიდევ უფრო არ გააზვიადეს ყველაფერი…
კიდევ კარგი, ეს ხელისუფლება საკმაოდ მხდალია იმისთვის, რომ ასე შორს წავიდეს… რომ შეეშვათ, ეს იქნებოდა კლასიკური სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობა, რომლის ბაზაზეც ნებისმიერ პოლიტიკურ პარტიას გააუქმებდნენ. თუ დასჭირდათ, ამას ისედაც გააკეთებენ, მაგრამ უკვე ნაკლები საფუძველი ექნება ამას…
საბედნიეროდ, ეს საკმაოდ ლოკალურად მოხდა და უფრო დრამატულად არ განვითარდა პროცესები. ეს კიდევ ტოვებს შანსს იმისა, რომ ამ ქვეყანაში რაღაც შეიძლება შეიცვალოს, მაგრამ უნდა ვაღიაროთ, ხელისუფლებამ ეს პარტია პოლიტიკურად პირწმინდად მოიგო.
– მოგეხსენებათ, შსს-მ იმავე დღეს დააკავა 4 ოქტომბრის აქციის ორგანიზატორები: “ნაციონალური მოძრაობის” წევრები – მურთაზ ზოდელავა და ირაკლი ნადირაძე, “რუსთაველის გამზირის” ერთ-ერთი ლიდერი პაატა ბურჭულაძე, “სტრატეგია აღმაშენებლის” ერთ-ერთი ლიდერი პაატა მანჯგალაძე და პოლკოვნიკი ლაშა ბერიძე. მათ მძიმე ბრალდებები აქვთ წაყენებული, მათ შორის კონსტიტუციური წყობის ძალადობრივად შეცვლისკენ ან სახელმწიფო ხელისუფლების დამხობისკენ მოწოდება, ასევე ჯგუფური ძალადობის ორგანიზება, ხელმძღვანელობა და მასში მონაწილეობა. ეს ბრალდებები 9 წლამდე ვადით თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს. როგორც შს მინისტრმა გელა გელაძემ განაცხადა, დაკავებები კიდევ გაგრძელდება… “სენი, “კოლექტიური ნაცმოძრაობა” უნდა მოვიშოროთ, იგულისხმება შესაბამისი პარტიები, უცხოელი აგენტები, სააკაშვილის ოჯახის მიერ მიტაცებული უნივერსიტეტი, ორგანიზაციები, “ფარი”, “ერთობა”, – განაცხადა ირაკლი კობახიძემ. გამოდის, ფართომასშტაბიან რეპრესიებს უნდა ველოდოთ?
– ასეთია ავტორიტარული რეჟიმების ბუნება. ისინი დაავადებული არიან ერთგვარი პოლიტიკური ბულიმიით, ვერ ჩერდებიან, მუდმივად კვება სჭირდებათ, მათ შორის რეპრესიები არის ამ მოთხოვნილების დაკმაყოფილების ძირითადი საჭიროება. რა თქმა უნდა, ეს ყველაფერი გაგრძელდება, ვიდრე “ქართული ოცნება” არ მოახერხებს ქვეყანაში რუსული ტიპის ავტორიტარული რეჟიმის სრულად დამყარებას, რომლის მმართველობის დროსაც არსებობს ერთი დომინანტური პარტია, მისი სატელიტი ე.წ. ოპოზიციური პარტიებით, ასევე განადგურებული სამოქალაქო საზოგადოებითა და კონტროლირებადი მედიასივრცით. ამ მიმართულებით “ქართულმა ოცნებამ” ფუნდამენტი უკვე ჩაყარა, 4 ოქტომბერი იყო ივანიშვილის ხელისუფლების გეგმის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ეტაპი…
ტოტალური დაჭერები არ არის თვითმიზანი, ეს არის ინსტრუმენტი იმისა, რომ მიაღწიონ პროტესტის სამზარეულოებში გამოკეტვას. ჩვენ უნდა გვესმოდეს, რომ პროტესტი არსად წასულა, ის რჩება, მაგრამ არსებობს პროტესტის აქტიური და პასიური სივრცეები. პასიური პროტესტის დროს ეს განწყობები სამზარეულოებში ინაცვლებს და ჩურჩულში გადადის.
საზოგადოდ, ავტორიტარიზმი სამ ფაზას გადის, ჩვენ ახლა მე-2 ფაზაში ვართ. პირველი ფაზა არის სახელმწიფო ინსტიტუტების მონოპოლიზაცია, როდესაც ერთი ცენტრიდან იმართება ყველაფერი და არანაირი ინსტიტუციური წესრიგი ქვეყანაში არ არსებობს; მე-2 ეტაპია პოლიტიკური ოპონენტების განადგურება, მათი აქტიური დევნა და ერთპარტიული სისტემის დამკვიდრება, ამ პროცესს ჰქვია დიქტატურა, რის ფაზაშიც ახლა ვართ; მესამე ეტაპი კი ტოტალიტარიზმია, როდესაც სისტემა პოლიტიკური ოპონენტების განადგურებით ვეღარ კმაყოფილდება და პირად ცხოვრებაში იწყებს შეჭრას. ეს არის ეტაპი, როდესაც სამზარეულოებშიც კი ჩურჩულით ვისაუბრებთ. ჯერ ამ ეტაპზე არა ვართ, მაგრამ ამის პირველი სიმპტომები უკვე ჩანს. ხელისუფლებას უკვე აქვს მოთხოვნილება, რომ პოლიტიკური ინტერესის მიღმაც აკონტროლოს ადამიანების პირადი ცხოვრება. ეს ყველაფერი გაგრძელდება მანამ, ვიდრე რაიმე შემაკავებელი ფაქტორები არ გაჩნდება. გააგრძელეთ კითხვა
